H χριστιανική λατρεία δημιουργήθηκε από τα αποστολικά χρόνια. Οι απόστολοι και οι πρώτοι χριστιανοί εξακολουθούσαν να συμμετέχουν στην ιουδαϊκή λατρεία στις συναγωγές. Σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, οι χριστιανοί έπρεπε να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και να βαφτίζουν τους εισερχομένους στην εκκλησία. Έτσι το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας τελούνταν σε ιδιωτικά σπίτια και ήταν συνδεδεμένο με κοινά δείπνα, τις λεγόμενες Αγάπες, που άρχιζαν με προσευχή και υπήρχε διδασκαλία από τους αποστόλους ή άλλα κατάλληλα πρόσωπα.
Σε αυτά τα δείπνα ψάλλονταν ύμνοι, μερικοί από τους οποίους διασώθηκαν στην Καινή Διαθήκη και πιο συγκεκριμένα στις επιστολές των αποστόλων και την Αποκάλυψη του Ιωάννου. Οι λατρευτικές συνάξεις στην αρχή γίνονταν κάθε μέρα ενώ αργότερα μόνο κάθε Κυριακή όπου καθιερώθηκε ως ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου και ημέρα αργίας και λατρείας του Θεού αντί του Σαββάτου. Εκείνη την εποχή καθιερώθηκε και η νηστεία της Τετάρτης ως ημέρα προδοσίας του Κυρίου και της Παρασκευής ως ημέρα του σταυρικού θανάτου του Κυρίου. Το μυστήριο του Βαπτίσματος τελούνταν όπου υπήρχε νερό και κατά προτίμηση τρεχούμενο καθώς οι βαπτιζόμενοι περνούσαν από το στάδιο της κατηχήσεως όπου διδάσκονταν τις δογματικές και ηθικές αλήθειες της πίστεως. Σε εκείνη την εποχή βλέπουμε από τις Επιστολές ότι καθιερώθηκε το μυστήριο του Ευχελαίου και η δημόσια εξομολόγηση των αμαρτιών.
Ακόμα και την εποχή των διωγμών οι χριστιανοί δεν είχαν μόνιμοι τόποι λατρείας αφού μόλις τον 3ο αιώνα άρχιζαν να χτίζουν ναούς. Αυτοί οι ναοί καταστρέφονταν από τους ειδωλολάτρες σε κάθε νέο διωγμό και έτσι οι χριστιανοί αναγκάζονταν να καταφεύγουν για τις λατρευτικές ανάγκες σε σπήλαια, δάση και σε υπόγεια κοιμητήρια, τις περίφημες κατακόμβες. Αυτή την εποχή η Θεία Ευχαριστία διαχωρίστηκε από τις Αγάπες και τελούταν αυτόνομα κάθε Κυριακή. Ο Άγιος Ιουστίνος στην Α΄ Απολογία του αναφέρει την σειρά που ακολουθούσαν οι πιστοί σε αυτές τις λατρευτικές συνάξεις. Ξεκινούσαν με την ανάγνωση περικοπών από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, ακολουθούσε διδαχή, ή κατά το κοινώς λεγόμενο σήμερα κήρυγμα, από τον λειτουργό. Στην συνέχεια υπήρχε ομαδική προσευχή και προσφορά άρτου και οίνου με νερό και καθαγιασμό τους από τον προεστώτα ενώ τέλος υπήρχε η Μετάληψις των καθαγιασμένων δώρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η αναφορά είναι μια πρώτη μορφή τυπικού για την λατρευτική ζωή της εκκλησίας μας.Στην ανάγνωση δεν υπήρχαν συγκεκριμένες περικοπές και οι ευχές του λειτουργού ήταν ελεύθερες χωρίς συγκεκριμένο κείμενο. Αργότερα οι χριστιανικοί ύμνοι πολλαπλασιάστηκαν και ο τρόπος της ψαλμωδίας ήταν απλός και επικρατούσε το «υποψάλλειν» ή «υπακούειν», δηλαδή έψαλλε ένας και οι άλλοι συνόδευαν με χαμηλότερη φωνή το μέλος ή επανέλαβαν τις τελευταίες λέξεις ενώ πολύ αργότερα εισήχθη η αντιφωνική ψαλμωδία. Καθιερώνεται η εορτή των Θεοφανίων, όπου εορτάζεται η Γέννηση και η Βάπτιση του Κυρίου μαζί. Μαζί με αυτή την εορτή και την εορτή της Πεντηκοστής και του Πάσχα, γίνονται ομαδικές βαπτίσεις κατηχουμένων ενώ εμφανίζεται και η νηστεία του Πάσχα χωρίς ακόμα συγκεκριμένη διάρκεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου