Η ψαλτική τέχνη αποτελεί ένα αναπόσπαστο στοιχείο για την ζωή του πιστού. Στα κείμενα τους οι πατέρες και συγκεκριμένα ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος υποστηρίζουν ότι στην ιδανική ζωή των μοναχών υπάρχει η ψαλμωδία και η υμνολογία από την αρχή και κατά την διάρκεια της ημέρας τους. Από τον Χρυσόστομο τονίζεται ότι αυτή η συνεχής χρήση της ψαλμωδίας γίνεται σε συνδυασμό με την προσευχή. Ο Αντιοχεύς ιεράρχης στην Στ΄ ομιλία του στον Οζία αναφέρει ότι ο ύμνος των Σεραφείμ προς τον Θεό «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαββαώθ» ψαλλόταν μόνο στους ουρανούς, ενώ μετά την ενσάρκωση του Χριστού οι άγγελοι το ψέλνουν μαζί με τους ανθρώπους, υποστηρίζοντας έτσι την θεϊκή προέλευση της ψαλτικής. Για τον Χρυσόστομο η μουσική είναι περιττή για τους τέλειους πνευματικά καθώς ο Θεός δεν την χρειάζεται αλλά σε εμάς είναι χρήσιμη και ωφέλιμη. Εξηγεί ότι μπορείς να ψάλλεις χωρίς φωνή καθώς ηχούν τα πνευματικά διανοήματα αφού ο Θεός μπορεί να ακούσει την καρδιά και να καταλάβει την μετάνοια του προσευχόμενου πιστού.
Πόσο ωφέλιμη είναι η ψαλτική τέχνη την ώρα της λατρείας; Ο Μέγας Βασίλειος υποστηρίζει ότι η ψαλτική τέχνη γαληνεύει και ηρεμεί τον πιστό καθώς διώχνει τα κακά πνεύματα. Ο Μέγας Αθανάσιος κινείται σε μια πιο αυστηρή γραμμή λέγοντας ότι όσοι με την μουσική «ευχαριστούν τον εαυτών των, έχουν όμως εναντίον των την κατηγορία του λόγου του Θεού, ο οποίος λέγει ότι ουχ ωραίος αίνος εν στώματι αμαρτωλού». Συνεχίζει λέγοντας ότι η πραγματική ωφέλεια για τον άνθρωπο έρχεται όταν η «μελωδία των λόγων» προέρχεται από το «ρυθμό της ψυχής» και την «αρμονία προς το πνεύμα» ψάλλοντας με την γλώσσα και το νου καθώς «η μελωδική απαγγελία των ψαλμών δεν εξυπηρετεί τη καλλιφωνία, αλλά αποτελεί απόδειξη της υφισταμένης εν τη ψυχή αρμονίας».
Από την άλλη ο Χρυσόστομος λέει ότι η ψαλτική δεν είναι αρκετή για την πνευματική πρόοδο αν δεν συνοδεύεται και με άλλα στοιχεία. Υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να ψέλνουν και εκτός εκκλησίας για να αποφεύγουν τις πονηρές και αμαρτωλές σκέψεις. Κυρίως στο τραπέζι την ώρα του φαγητού καθώς το συμπόσιο είναι το μέρος όπου ενεργεί ο διάβολος με συμμάχους τη μέθη, την αδηφαγία, τον άτακτο γέλωτα και την αδιαφορία της ψυχής. Έτσι συμβουλεύει την οικογένεια την ώρα του φαγητού στο τραπέζι να γίνεται πάντα προσευχή και στη διάρκεια του γεύματος πρέπει να κυριαρχεί η ψαλμωδία ώστε αν συμβεί κάτι άτοπο στην ψυχή την ώρα του φαγητού, να έρθει η ανάνηψη και η ψυχική ανάταση προς αποφυγή της αμαρτίας.
Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει ότι η απόδοση των μελοποιημένων ψαλμών διευκόλυνε την κατανόηση των ιερών λογίων στις ακολουθίες καθώς με τα αντιφωνικά μέλη και τα εφύμνια οι πιστοί δεν κουράζονταν αφού συμμετείχαν και αυτοί. Μια άλλη ωφέλεια κατά τον Χρυσόστομο είναι ότι η ψαλτική τέχνη διώχνει κάθε ίχνος κοινωνικής ανισότητας λέγοντας ότι «δεν υπάρχει εδώ η διάκρισις δούλου και ελεύθερου, ούτε πλούσιου και πτωχού, ούτε άρχοντος και ιδιώτου, αλλά έχει απομακρυνθή όλη αυτή η ανώμαλος κατάστασις της ζωής και έχει συγκροτηθή ένας όμιλος από όλους και υπάρχει ίση ελευθερία λόγου και η γη μιμείται τον ουρανόν».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου