Μια σειρά άρθρων σε μόνιμη μηνιαία στήλη που δημοσιεύονται στην επίσημη εφημερίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, "Κερκυραϊκή Αλήθεια".

Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2011

Το Ψαλτήριον (Ιανουάριος 2011)

        Η τέχνη στο λατρευτικό χώρο της εκκλησίας αποτελεί πλέον έναν ισχυρό ρόλο μέσα στη λατρευτική ζωή του πιστού. Εκτός από την τέχνη της μουσικής με τη μορφή της ψαλτικής, υπάρχει η τέχνη της ζωγραφικής με την μορφή της αγιογραφίας. Και οι δύο τέχνες έχουν εισβάλει και έχουν κατακλύσει τη λατρευτική ζωή του χριστιανού, αφού μπαίνοντας κανείς μέσα στο ναό παρατηρεί τις μορφές των αγίων. Συνήθως παρατηρεί τρείς μορφές αγιογραφίας όπως τις τοιχογραφίες πάνω στους τοίχους, τα ψηφιδωτά με τις πολύχρωμες ψηφίδες και τις φορητές εικόνες πάνω σε ξύλο.
        Στην αρχή ο χριστιανισμός φάνηκε διστακτικός στις εικαστικές τέχνες όπως η ζωγραφική καθώς ήταν πολύ στενά συνδεδεμένη με την ειδωλολατρία. Ξεπέρασε γρήγορα τον δισταγμό και χρησιμοποίησε αυτή τη τέχνη στην αρχή στη διακόσμηση των κοιμητηρίων και έπειτα στους ναούς. Τον Η΄ και Θ΄ αιώνα με το σάλο της εικονομαχίας η αγιογραφία ανέκοψε την πρόοδο της. Μετά την Ζ΄ οικουμενική σύνοδο, η οποία τόνισε ότι η τιμή της εικόνας δεν είναι λατρευτική αλλά αναφέρεται στο πρωτότυπο, η αγιογραφία σημείωσε μεγάλη πρόοδο.
        Έτσι στις πρώτες μορφές αγιογραφίας οι πιστοί στις κατακόμβες χρησιμοποιούσαν εικόνες ή σύμβολα από την φύση και την αγροτική ζωή, δίνοντας σε αυτές συμβολικό νόημα. Το πιο αγαπημένο από αυτά ήταν ο ιχθύς όπου τα γράμματα της λέξεως αυτής είναι τα αρχικά των λέξεων Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ καθώς το γεγονός ότι ζούσε στο νερό θύμιζε το βάπτισμα. Ο αμνός μία άλλη εικόνα η οποία συμβόλιζε τον Υιό του Θεού ο οποίος όπως είπε ο Πρόδρομος είναι «ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου». Ο καλός ποιμήν εικόνα εμπνευσμένη από τα λόγια του Κυρίου «Εγώ ειμί ο ποιμήν ο καλός» και η άμπελος σύμβολο της αληθινής αμπέλου του Ιησού Χριστού. Το Α και το Ω τα οποία αναφέρονται πάλι στον Κύριο όπου είναι «το Α και το Ω, αρχή και τέλος, ο πρώτος και ο έσχατος».
        Πολύ συχνά παρατηρούμε την παράσταση του Ορφέα που με τη λύρα του εξημερώνει τα θηρία. Συμβολίζει και αυτή τον Κύριο που με τη διδασκαλία του εξημερώνει τον άνθρωπο, εξαγριωμένο από την αμαρτία. Συναντάμε κι άλλα σύμβολα όπως η άγκυρα, σύμβολο της ελπίδος, ο άρτος, σύμβολο της Θ. Ευχαριστίας και η ελιά σύμβολο της αθανασίας και της ειρήνης. Το πλοίο που συμβολίζει την εκκλησία που ανάμεσα σε δυσκολίες οδεύει προς τον ουράνιο λιμένα. Πιο σπάνια συναντούμε το παγώνι ως σύμβολο της αθανασίας και τον φοίνικα, το μυθικό πουλί που ξαναγεννιέται από τις στάχτες του ως σύμβολο της αναστάσεως. Στη πιο περίοπτη θέση είναι το σύμβολο του σταυρού που θυμίζει τη λυτρωτική θυσία του Κυρίου.
        Εκτός από τα σύμβολα παρατηρούμε και εικόνες από την Παλαιά Διαθήκη όπως την κιβωτό του Νώε που συμβολίζει την σωτηρία μέσω του Βαπτίσματος, την θυσία του Ισαάκ ως προεικόνιση της θυσίας του Κυρίου και την ιστορία του Ιωνά ως προεικόνιση της ταφής και της αναστάσεως του Κυρίου. Επίσης παρατηρούμε τη πώληση του Ιωσήφ από τους αδερφούς του που συμβολίζει τη προδοσία του Κυρίου από τον Ιούδα, την προσκύνηση των Μάγων ως σύμβολο της επιστροφής των εθνών στο Χριστό και της ανάσταση του Λαζάρου ως προμήνυμα της ανάστασης των νεκρών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου